Oddział PTT w Bielsku-Białej

Każdy na Wielkiej Raczy (1236 m n.p.m.) był niejeden raz, prawda? Pytanie, kto upolował tę górę od słowackiej strony? Bo tutaj ilość Zdobywców już taka duża nie jest i właśnie to, ostaniej niedzieli przyprawiło wielu z nas o fenomenalny wprost nastrój.
Pod opieką Pana Witolda Kubika, zielonym szlakiem z Oscadnicy Dedovki dzielnie ruszyliśmy w górę. Piękna pogoda, doborowe towarzystwo i ciekawość trasy sprawiły, że dziarskim krokiem zdobywaliśmy kolejne kilometry. Z początku wąską
drogą asfaltową, mijając kilka klimatycznych zabudowań, następnie obserwując zmieniający się wokół nas krajobraz, zaczęliśmy podchodzić otoczeni piękną zielenią i otuleni zapachami wiosny.
Pierwszym przystankiem po niecałej godzinie marszu była kapliczka na przełęczy Przysłop. Pełna uroku i pięknie umiejscowiona, sprawiła że odpoczęliśmy chwilkę przy niej, po czym z nową energią powędrowaliśmy dalej. Zieleni ciągle przybywało, ciszy, spokoju i naszego zachwytu też. Bardzo przyjemny szlak. Wszyscy stwiedziliśmy, że jeszcze nie raz chętnie na niego wrócimy.
Kolejnym przystankiem była kaplica Judy Tadeusza. Ciekawostką jest to, że wybudowano ją w 2012 roku i jedynym materiałem użytym do budowy jest drewno. Kaplica znajduje się obok górnej stacji kolejki linowej Dedovka, gdzie nasi spragnieni Turyści uzupełnili różnego rodzaju płyny. Ja skusiłam się na Kofolę i do dziś pamiętam radość kubków smakowych! Mmmm, pycha… W czasie wolnym, kto chciał, mógł wdrapać się na wieżę widokową, którą stanowi jedną z wielu atrakcji Ośrodka Snow Paradise, przez który również przebiegał nasz szlak. Trampoliny i skakadła nie znalazły zwolenników w naszym gronie, za to kilka osób na huśtawkach dostrzegłam.
Po małym odpoczynku ruszyliśmy dalej zielonym szlakiem, by pokonać ostatni już odcinek dzielący nas od celu.
Teraz kilka cennych informacji na temat Wielkiej Raczy. Leży ona w głównym grzbiecie Beskidu Żywieckiego. Przez jej szczyt przebiega polsko-słowacka granica, a także Wielki Europejski Dział Wodny. Szczyt jest również zwornikiem dla długiego bocznego grzbietu, który odbija tutaj na Słowację. Wielka Racza wznosi się przez to nad trzema dolinami, którymi to spływają do mórz potoki: Racza, Klubinský potok i Oszczadnica. Jest ona też największą górą Beskidów Kysuckich, jak i jednym z najwyższych szczytów Beskidu Żywieckiego.Większa część Wielkiej Raczy jest zalesiona. Jednak na samym szczycie znajduje się spora hala, naturalnie powstała. Rozpościera się z niej cudna panorama, obejmująca Beskidy, Małą Fatrę, Wielkiego Chocza oraz Tatry. Słowacy wraz z Polakami w 1997 roku wybudowali tutaj niewielką platformę widokową, dzięki której widoki stają się jeszcze cudniejsze. Na szczycie znajduje się również krzyż z napisem: „Żebyśmy wszyscy stanowili jedno”. Został on ustawiony w czerwcu 2010 z inicjatywy Milana Tomana. Mamy tutaj rórnież górkie schronisko, do którego ochoczo zawitaliśmy.
Wielu z nas zdecydowało się na pierwsze w tym roku „górskie plażowanie”, dzięki czemu o całkowitej bladości skóry tego lata mowy już dla nich nie będzie. Pogoda była naprawdę piękna, dlatego bardzo żal było nam opuszczać szczyt i powoli wracać. Choć ciekawiła nas równocześnie dalsza trasa, bo jak to często na wycieczkach PTT bywa, tak i tym razem u nas – trasa powrotna nie stanowiła tej samej drogi, lecz kontynuację szlaku zielonego prowadzącego do Starej Bystrzycy. Maszerowało się bardzo przyjemnie. Aż dziw, że tak niewielu innych turystów przyszło nam mijać na trasie.
Stara Bystrzyca to osada głównie turystyczna, a najważniejsza atrakcja to „Slovensky orloj”, czyli budynek z zegarem astronomicznym, architektonicznie nawiązujący do stylu wołoskiego. Fasada ozdobiona jest sześcioma popiersiami wykonanymi z brązu, przedstawiającymi ważne historyczne słowackie osobistości. O pełnych godzinach, drzwiczki nad zegarem rozchylają się i można zobaczyć w nich drewnianą rzeźbę jednego z siedmiu patronów Słowacji m.in. świętych Cyryla, Metodego, Gorazda i innych. W bezspośrednim sąsiedztwie budynku z zegarem, wypatrzyliśmy niewielką restaurację i to w jej pysznym wnętrzu spędziliśmy czas do godziny 17-ej, kiedy to mieliśmy możliwość podziwiania zegara w pełnej krasie. I tak oto nastał koniec naszej wycieczki. Bardzo dziękujemy PTT za organizację tych wyjątkowych wrażeń i Panu Przewodnikowi, za nasze bezpieczeństwo i miłą atmosferę. Do zobaczenia znów! Pozdrawiam Wszyskich czytających!

M.K.

przy kaplicy św. Tadeusza pod Wielką Raczą

Początek maja rzadko bywa pogodny i ciepły. I tak też było w czasie wycieczki na Wielki Połom w Republice Czeskiej. 49 uczestników dotarło autobusem do miejscowości Mosty koło Jabłonkowa od strony Słowacji, aby po kilku minutach ujrzeć unikalny rejon fortyfikacji na przełęczy Jabłonkowskiej zwany Jabłonkowskimi szańcami. Jak wyjaśnia prowadzący wycieczkę Witold Kubik od dawna fascynował go ten region, a bezpośrednią inspiracją włączenia go do programu była wizyta na targach turystycznych DOVOLENA 2022 w Ostrawie, gdzie uzyskał informacje o nowo udostępnionej atrakcji turystycznej. Uczestnicy po krótkim spacerze wygodną drogą prowadzącą w fosie szańców zapoznali się z historią tego miejsca w specjalnie utworzonej ekspozycji muzealnej. Szańce to system obronny budowany w okresie od XVI do XIX wieku leżący obecnie na obszarze trzech państw: Republiki Czeskiej, Słowacji i Polski, skoncentrowany zwłaszcza właśnie w okolicy Mostów. Szańce miały kolejno znaczenie handlowe, gdyż tędy przebiegał tzw. szlak miedziany, potem strategiczne i wojskowe. Pierwotnie miały chronić okolice przed nawałą turecką.
Kolejno autobus podwiózł wycieczkowiczów do Mostów, skąd wyruszyli czerwonym szlakiem na Skałkę. Jak opowiadał przewodnik, linia kolejowa z Bogumina do Świerczynowca została wraz z Zaolziem włączona do Rzeczyspospolitej Polskiej w październiku 1938 r. W dniu 26 sierpnia 1939 roku oddział Wermachtu zaatakował polską załogę przejmując kontrolę nad tunelami w Mostach. Oddział ten nie otrzymał informacji ze sztabu, że atak niemiecki na Polskę został przesunięty na dzień 1 września 1939 roku.
Po półtoragodzinnej wędrówce dotarliśmy do schroniska na Skałce, gdzie nastąpił pierwszy postój. Obiekt ten został zbudowany przez Beskidenverein w roku 1928. Schronisko to w roku 1998 całkowicie się spaliło, a nowe, dzięki ofiarności społeczników z Klubu Czeskich Turystów i sponsorów, powstało już w roku 2002.
Po niedługim postoju i skorzystaniu ze ścieżki do masażu stóp turyści ponownie wyruszyli na szlak. Po drodze minęli nieczynne schronisko Severka, do którego z Dolnej Łomnej jest prowadzona budowa nowej kolejki linowej.
Niestety, dalszy odcinek szlaku od Kościółków do Wielkiego Połomu przedstawiał się bardzo ponuro. Sterczące kikuty uschniętego lasu były wynikiem oddziaływania zanieczyszczeń dochodzących tu z hut w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim. Ale przed nami ukazało się już kolejne schronisko Kamienna Chata pod Wielkim Połomem, zbudowana w 1924 roku przez Klub Czechosłowackich Turystów. Obok wznosi się nowoczesna sylwetka wieży widokowej, która została postawiona dzięki funduszom z Unii Europejskiej. Niestety, pojawił się nagły deszcz i wejście na wieżę w celu podziwiania widoków mijało się z celem. Niemniej jednak mieliśmy okazję do skosztowania specjałów miejscowej kuchni – zaoferowano nam wyprażany syr, szyszki makowe i langosze.
Już w pelerynach zdobyliśmy szczyt Wielkiego Połomu (1067 m). Po chwili przestało padać i można było podziwiać panoramę Beskidu Śląsko-Morawskiego, a także Małej Fatry i Beskidów Kysuckich. Pod MużinkowymWierchem zatrzymaliśmy się na ostatni postój przy miejscowej kapliczce i zaczęliśmy stromo schodzić do Górnej Łomnej. Po prawej stronie minęliśmy dorodny las karpacki z rezerwatem Mionszi – najdziksze miejsce w Republice Czeskiej stanowiące dawne tereny łowieckie Cieszyńskich Habsburgów. W Górnej Łomnej oczekiwał na nas autobus, który zawiózł nas z powrotem do Bielska tym razem przez Cieszyn.

T.K.

na szczycie Wielkiego Połomu

W dniu 1 maja 2022 udaliśmy się w kierunku Beskidu Śląskiego w Czechach. Naszym celem były Girowa oraz Jaworzynka Trzycatek. Trójstyk trzech granic był dziś miejscem stawiania „moja”. Gmina Istebna wraz z gminą Czerne na Słowacji i czeską Herczawą tak obchodziły święto 1 maja. Liczne zespoły folklorystyczne „Dolinka”, „Ozverna” i „Mała Istebna” uświetniły swymi występami te uroczystości spotkania trzech państw.
Ale od początku… Stawiliśmy się punktualnie na miejscu zbiórki. A tu niespodzianka, nie zadziałały drzwi w podstawionym busie. Pan Henryk, nasz kierowca szybko wrócił się do bazy, aby wymienić pojazd. Po krótkim oczekiwaniu na płytę PKS zajechał okazały autobus, którym w niezwykle komfortowych warunkach udaliśmy się do celu naszej podróży. Podczas jazdy Jan Nogaś, nasz przewodnik, przybliżył historię terenów, po których mieliśmy dziś wędrować.
Naszą wycieczkę rozpoczęliśmy w Jaworzynce Trzycatek. Zrobiliśmy sobie pamiątkowe zdjęcie z granicznymi słupkami Czech i Polski. Następnie poprzez Łupienie i Komorovsky Gruń udaliśmy się do chaty Girova. Niestety jest ona zamknięta, dlatego też po zdobyciu szczytu Girova (840 m) i uwiecznieniu tego na zdjęciu skierowaliśmy się do Horskiej Chaty Studenićne. Tam mogliśmy się uraczyć czeskimi specjałami oraz napić pysznego czeskiego piwa.
Po zasłużonym odpoczynku poprzez Barinę i Hrcavę udaliśmy się na Jaworzynkę Trójstyk. W Hrczewie mogliśmy obejrzeć kościół filialny pod wezwaniem św. Cyryla i Metodego. Nieopodal znajduje się kapliczka Matki Bożej Lourdskiej. Źródełko przy grocie ponoć jest cudowne i leczy wzrok.
Jaworzynka Trójstyk znajduje się na styku trzech granic państw – Czech, Słowacji i Polski. Prowadzą tu liczne szlaki turystyczne. Jest to wspaniałe miejsce na piknik i odpoczynek. Znajdują się tu trzy słupy z granitu z godłem i nazwą każdego kraju. Dzisiaj było to też miejsce wspólnej międzynarodowej zabawy, artystycznych występów, poczęstunku i zbliżenia do siebie ludzi i regionów pod względem międzyludzkim i kulturowym.
Turystyczna wędrówka połączona z możliwością zapoznania z kulturą zaprzyjaźnionych państw sprawiły, że ta wycieczka była naprawdę wyjątkowa. Na koniec należy wspomnieć, że na szlaku spotkaliśmy się z naszymi słowackimi przyjaciółmi, z którymi świętowaliśmy jakiś czas temu na zamku Lietava. Do zobaczenia na następnej wspólnej wyprawie.

Danuta Migas

z biało-czerwoną flagą pod Girową