W dniu 20 marca 2014 r. na Akademii Seniora działającej przy WSA w Bielsku-Białej, odbył się wykład Roberta Słonki pt. „Zaginione wioski: Stary Żywiec i Zadziele”.
Licznie przybyłym słuchaczom przedstawiona została historia wsi, które na zawsze zniknęły z beskidzkich map, gdyż zostały zatopione, gdy wybudowano zaporę wodną w Tresnej na rzece Sole i powstało Jezioro Żywieckie. Całość opracowania składa się z dwóch przeplatających się wątków: historycznego przedstawiającego historię Starego Żywca i Zadziela na tle dziejów Żywiecczyzny, oraz biograficznego opartego na wspomnieniach ludzi, którzy mieszkali w wioskach przed wybuchem II wojny światowej.
Historia Starego Żywca to dzieje średniowiecznego osadnictwa w Kotlinie Żywieckiej zapoczątkowanej przez Piastów Cieszyńskich i Oświęcimskich. Powstała pod koniec XIII wieku osada, dała początek obecnemu miastu Żywiec, oraz wielu wsiom Żywiecczyzny. Najcenniejszym zabytkiem był drewniany Kościół p.w. Wszystkich Świętych, o którym Andrzej Komoniecki, kronikarz żywiecki pisał, że „pamiętnika nie masz” kiedy był zbudowany.
Natomiast Zadziele założył w 1608 r. Mikołaj Komorowski przenosząc kmieci ze Starego Żywca na nowe, „za działem pól” położone miejsce, gdyż na poprzednim utworzył folwark. Obydwie wsie były mocno ze sobą związane, aż do momentu, gdy zniknęły pod wodami zbiornika wodnego. Do naszych czasów nie przetrwało zbyt wiele pamiątek po wioskach. To co ocalało po wojnie zostało wyburzone na potrzeby budowanej zapory w Tresnej. Już tylko na nielicznych zdjęciach oglądać możemy Kapliczkę św. Wita słynącą z cudownej wody, Górną i Dolną Kapliczkę w Zadzielu, karczmy, drewniane domy, młyny, piekarnie i przydrożne krzyże.
Trzeba pamiętać o wioskach, które znajdują się pod wodami Jeziora Żywieckiego (tereny Starego Żywca, Zarzecza, Pietrzykowic, Rędziny, Zadziela, oraz części Żywca), gdyż są one częścią naszej wspólnej historii i kultury Żywiecczyzny.
Zainteresowanych tą tematyką zachęcamy do odwiedzenia strony: http://zadziele.
Robert Słonka
.
uczestnicy wykładu na Akademii Seniora przy bielskiej WSA
